Undervisningsmateriell
1.-4. TRINN
Oppgåve 1
Gå gjennom barns rettar i barnekonvensjonen. Dette er eit sett med reglar som gjeld for alle barn i heile verda.
Skriv ned kva rettar som blir brotne når:
Eit barn blir mobba på grunn av språket sitt og kulturen sin slik som guten på side 4.
Eit barn får vatnet sitt forureina på grunn av oljesøl, slik som på side 4.
Oppgåve 2
Del klassen inn i mindre grupper, og la elevane få velja kvar sin illustrasjon frå boka. Deretter skal elevane sjølv få attskapa illustrasjon i plastelina, leira eller eit anna material. Lag gjerne ei utstilling etterpå og inviter andre klassar eller familie og venner.
5.-7. TRINN
Oppgåve 1
Gå gjennom barns rettar i barnekonvensjonen. Dette er eit sett med reglar som gjeld for alle barn i heile verda.
Skriv ned kva rettar som blir brotne når:
Eit barn blir mobba på grunn av språket sitt og kulturen sin slik som guten på side 4.
Eit barn får vatnet sitt forureina på grunn av oljesøl, slik som på side 4.
Oppgåve 2
Lag ein presentasjon, elevane kan gjerne jobba i grupper. Vel mellom A eller B.
A) “Kven er eigentleg urfolk, og kva rettar har urfolk?”.
Prøv å finna svar på følgjande delspørsmål:
Kven er eigentleg urfolk?
Kva rettar har urfolk?
Er det viktig at urfolks rettar blir beskytta? Kvifor/kvifor ikkje?
Kan du finna eit døme på kvar urfolks rettar har vorte brotne? Viss ja: Kva skjedde?
Fekk det nokon konsekvensar for dei som hadde gjort urett mot urfolket?
B) “Kven er urfolket i Noreg, og kva rettar har dei?”
Prøv å finna svar på følgjande delspørsmål:
Presenter kort blir samanes historie.
Hvilke rettar har samane i dag? Har dei alltid hatt desse rettane?
Kan de finna døme på brot på dei samiske rettane?
Undersøk kva som meiner ein det “fornorskingsperioden”.
Er det viktig at samane/urfolks rettar blir beskytta? Kvifor/kvifor ikkje?
Bruk internett til å finna informasjon, og ver kjeldekritisk. Her er nokre kjelder me kan tilrå om urfolk: urfolks rettigheter – Store norske leksikon (snl.no), Hvem er egentlig urfolk? - Heiverden, Internasjonal dag for urfolk (fn.no), samer – Store norske leksikon (snl.no), samene og fornorskingsperioden forklart (hele episoden er i grunn relevant)
Oppgåve 3
Historia om Victor handlar mellom anna om forureining i Amazonas (oljesøl) og diskriminering (mobbing) av urfolk. Dette er noko landa i verda eigentleg har vorte samde om at dei ønskjer ein slutt på, og det står skrive ned i FNs berekraftsmål.
Bruk internett til å finna svaret på spørsmåla under:
Kva er berekraftsmåla?
Kven har laga berekraftsmåla?
Kor mange berekraftsmål finst det?
Når håpar ein å ha oppnådd det som står i berekraftsmåla?
Er det nokre berekraftsmål du synest er ekstra viktige?
Kva berekraftsmål handlar om forureining?
Kva berekraftsmål handlar om diskriminering (mobbing)?
Trur du landa i verda klarer å nå berekraftsmåla innan tidsfristen dei har sett seg? Kvifor/kvifor ikkje?
Oppgåve 4
Amazonas og regnskogen er viktig for alle menneske på jordkloden. Regnskogen bremsar nemleg den globale oppvarminga, og “pustar” for oss. Urfolka som bur i Amazonas blir av mange vaktarane “til kalla skogen”.
Bruk nettet til å finna fram døme/nyheitssaker på forureining eller ulovleg hogst/brenning av tre i Amazonas. Sett deg inn i ei sak, og presenter for klassen. Jobb gjerne i grupper. Det er best om klassen klarer å finna ulike saker.
Prøv å finna svar på følgjande delspørsmål:
Kva skjedde?
Kven var ansvarleg for det som skjedde?
Kven måtte leva med konsekvensane for det som skjedde?
Vart dei ansvarlege straffa på nokon måte? Til dømes med bøter?
Korleis vart det handtert? Vart det rydda opp?
Kom det nokon unnskyldningar frå dei ansvarlege?
Obs! Ver kjeldekritisk når de søkjer informasjon. Sjå kven som har skrive artikkelen. Kan det vera dei som er ansvarleg for ei ulovleg handling eller eit uhell, kan det vera miljøaktivistar - eller andre med ei spesiell interesse?
-
Samfunnsfag, etter 4.trinn
Presentera menneskerettar og rettar som barn har, og reflektera over kvifor desse rettane finst.
Samtale om identitet, mangfald og fellesskap og reflektera over korleis det kan opplevast ikkje å vera del av fellesskapet.
KRLE, etter 4.trinn
Samarbeide med andre i filosofisk samtale.
Utforske og samtale om etiske sider ved menneskes levesett og ressursbruk.
Samtale om kva menneskeverd, respekt og toleranse betyr og kva det inneber for korleis me lever saman.
-
Samfunnsfag, etter 7.trinn
Samanlikna korleis ulike kjelder kan gi ulik informasjon om same tema, og reflektera over korleis kjelder kan brukast til å påverka og framme bestemde syn.
Drøfte kva likeverd og likestilling betyr for eit demokrati, og utvikla forslag til korleis ein kan motarbeida fordommar, rasisme og diskriminering.
Samtale om menneske- og likeverd og samanlikna korleis menneskerettane har vorte og blir vareteke i ulike land.
Utforske hovudtrekk ved historia til samane og dei nasjonale minoritetane i Noreg og presentera rettar samane og dei nasjonale minoritetane i Noreg har i dag
KRLE, etter 7.trinn
Beskriva og presentera nokre sentrale rituelle praksisar og etiske normer frå austlege og vestlege religionar og livssynstradisjonar,